Misstanden op pilotenschool: ‘Betalen is brevet halen’
Samen met Roos Menkhorst deed ik onderzoek naar de oudste pilotenopleiding van Nederland, nu CAE Aviation geheten, voorheen bekend als NLS. Pilotenoverschot of niet, de vliegopleiding bleef onverminderd honderden studenten aannemen – à ruim een ton per student. De selectiecriteria werden versoepeld, terwijl op de arbeidsmarkt de sollicitatie-eisen steeds strenger werden. ‘Jullie zijn wandelende geldzakjes,’ aldus een instructeur.
Gepubliceerd in Vrij Nederland, 16 maart 2016
‘Ready for descend,’ zegt Leah (25) in haar headset. ‘123 Ryanair is ready for descend,’ klinkt het nog een keer. Door de wind beweegt haar stuur van links naar rechts. Ze draait aan een paar knopjes en vraagt haar copiloot om informatie over het weer in Amsterdam. De landingsbaan is in zicht. Ze probeert met de neus de witte strepen te volgen om zo het vliegtuig recht op de baan te krijgen, maar hij zwiept nog steeds van links naar rechts. ‘We dalen als een wokkel,’ zegt haar trainer Piet zacht grinnikend. De landingsbaan is inmiddels vlak onder haar, maar haar snelheid is nog te hoog, vindt hij. Hij zet het simulatorprogramma daarom stop. Vanaf 2000 voet mag ze het opnieuw proberen. Dit keer lukt het haar wel om ‘de kist’ goed aan de grond te krijgen. Leah draait zich opgelucht om naar haar instructeur, met hoogrode wangen. ‘Nog een keertje oefenen in de simulator, en dan moet het volgende week ook wel goedkomen,’ zegt ze. ‘Zo mag ik het horen,’ roept hij.
Alleen maar groter
Vijf jaar is Leah inmiddels afgestudeerd. Ze volgde haar opleiding aan de CAE Oxford Aviation Academy Amsterdam, ook wel bekend onder de oude naam: Nationale Luchtvaartschool (NLS). Deze Nederlandse vliegschool – opgericht in 1927 en daarmee naar eigen zeggen de oudste van Europa – werd in 2002 overgenomen door Canadian Aviation Electronics (CAE), een multinational die vliegsimulatoren produceert en zich sinds kort ook toelegt op opleidingen.
In 2012 kocht CAE bovendien de Oxford Aviation Academy en voegde die samen met de voormalige NLS.
Sinds 2010 probeert Leah als piloot aan de bak te komen. Nog maar één keer kreeg ze de kans om tijdens een grading, een sessie op een simulator waarmee het niveau van een kandidaat wordt getest, haar kunsten aan een luchtvaartmaatschappij te laten zien. Nu is ze eindelijk weer uitgenodigd. Elk jaar moet ze haar brevet verlengen. Daarnaast probeert ze zoveel mogelijk vlieguren te maken en ze volgt extra trainingen om op te vallen tussen al die honderden Nederlandse aspirant-piloten die vechten om banen als first officer. Kosten: 129.000 euro voor haar opleiding, plus jaarlijks ongeveer 1.000 euro om haar brevet te verlengen. Elke maand gaat ze een keer de simulator in, à 300 euro per training. Het voorbereiden voor een selectie kost haar nog eens 3.500 euro, en een typerating (een cursus om in een bepaald type vliegtuig te vliegen) kostte haar zo’n 25.000 euro. Totaal: 160.000 euro.
De Vereniging Nederlandse Verkeersvliegers (VNV) schat dat er op dit moment nog 800 tot 1.000 afgestudeerde werkloze piloten zijn in Nederland. Ruim een derde van deze groep komt volgens VNV van de CAE.
Tijdens haar opleiding vond Leah het best gek dat de school ondanks de economische crisis maar onverminderd studenten bleef aannemen: ‘De klassen leken zelfs alleen maar groter te worden.’
Terwijl andere scholen, zoals de KLM Flight Academy, twee derde minder studenten plaatsten, startten er bij CAE-afdeling in Hoofddorp om de maand 24 man. De decaan uit die periode schrijft op zijn LinkedIn-pagina: ‘I managed a growth of the Dutch academy from 60 (in 2006) to 150 students (2013) a year.’
Iedere aap kan leren vliegen
Die groei konden ze bereiken doordat de ‘oudste vliegopleiding van Europa’ onder meer zijn selectiecriteria verlaagde, stelt Otjan de Bruijn, piloot en bestuurslid van pilotenvereniging VNV. ‘Je kan bij wijze van spreken iedere aap leren vliegen. Op een mooie zonnige dag zonder wind komt iedereen een heel eind. Maar als je sterke zijwind hebt tijdens de start of landing, hagelbuien, 350 passagiers aan boord, en je vliegt bijna op je reservebrandstof, dan moet je toch echt uit ander hout gesneden zijn.’
