Nieuw elan in de GGZ: psychische zorg via facebook

‘Ons internetbedrijf zet de ggz op z’n kop’

Meer Facebook, e-mail en chat. Het jonge internetbedrijf Minddistrict vindt dat behandelingen in de ggz een stuk eigentijdser, goedkoper én leuker kunnen.  In het eerste deel van de korte serie Nieuw Elan: Minddistrict maakt behandelingen ‘internetproof’.

Mark Willems ziet het al helemaal voor zich. ‘Stel je voor. Je zit in de bus, je hebt even niets te doen. Veel mensen pakken dan hun smartphone om de tijd te doden. Zou het niet geweldig zijn als ze op zo’n moment op hun telefoon hun behandelprogramma konden openen, om even een dagboekje in te vullen over hun gemoedstoestand? Ze zouden zo op ieder gewenst moment aan hun mentale gezondheid kunnen werken.’

Goedkoper en leuker
Hij wil maar zeggen: dat is nog eens wat anders dan weken op een wachtlijst staan bij een ggz-instelling, en uiteindelijk op gesprek komen wanneer de agenda van de behandelaar dat toelaat. Therapie op je mobiele telefoon, het is één van de plannen die Minddistrict, het internetbedrijf dat Willems in 2008 oprichtte, op de agenda heeft staan. ‘De ggz-zorg kan efficiënter, sneller, goedkoper en leuker.’ Dan, bijna verontschuldigend: ‘Ik moet uitkijken dat ik niet als gladde jongen overkom – waarschijnlijk kijkt de ggz-sector al snel zo naar me. Maar ik wil zo graag duidelijk maken: er valt zo veel te winnen!’

Dagboekje
Minddistrict helpt haar klanten – onder wie Verslavingszorg Noord-Nederland, GGZ Eindhoven, Dimence en Altrecht – hun behandelingen online aan te bieden. ‘De behandelprotocollen zijn dezelfde, alleen de manier van communiceren verandert’, legt psycholoog Ida van Berkum uit. ‘Wij helpen instellingen de vertaalslag te maken naar online. Wij weten in welke gevallen je bijvoorbeeld het best een online dagboekje of interactieve filmpjes kunt gebruiken, of wanneer je gesprekken kunt vervangen voor een online behandelsessie.’

‘Internetproof’
Minddistrict heeft al meer dan honderd online behandelingen ontwikkeld, van boulimabehandelprogramma’s tot agressiereguleringsprogramma’s voor ex-gedetineerden en cannabisverslavingsbehandelingen. ‘Ik kijk er zelf ook van op hoeveel behandelingen “internetproof” te maken zijn’, zegt Willems. ‘Van alle cognitieve gedragstherapievormen is een online versie te maken. Mits de behandelaar ook de gelegenheid heeft om de behandeling te combineren met face-to-facegesprekken.’ Want dat misverstand wil Willems wel even de wereld uit helpen: ‘Wij zijn heus niet tegen menselijk contact. Bij een online behandeling zitten bijna altijd ook face-to-face gesprekken. De combinatie is het effectiefst.’

Idealisten
De 23 medewerkers van Minddistrict zijn grofweg in te delen in twee groepen: de ‘nerds’, die de websites en software maken, en de psychologen, die zich met de inhoud van de online-behandelingen bezighouden. ‘We zijn allemaal bovenal idealisten’, zegt Van Berkum stellig. Willems: ‘We geloven dat wat wij maken de ggz-sector op zijn kop gaat zetten.’

Grote omslag
Maar zover is het nog niet. Hoewel steeds meer instellingen beginnen in te zien dat online behandelingen een oplossing kunnen zijn voor hun wachtlijsten en hoge kosten, is de ‘grote omslag’ nog lang niet gemaakt, zegt Willems. ‘Van de miljoen mensen die jaarlijks van eerste- en tweedelijns ggz-zorg gebruik maken, komen er 600.000 in aanmerking voor een vorm van online therapie. Daarvan bereiken wij slechts vijf procent.’

Bang voor computer
Zit de ggz er dan niet op te wachten? ‘Nou’, zegt Van Berkum voorzichtig. ‘Voor sommige behandelaars is het de zóveelste verandering die hen van hogeraf wordt opgelegd.’ Tijdens de trainingen die Minddistrict de instellingen geeft om met een nieuwe ‘portal’ om te gaan, zitten er altijd een paar behandelaars tussen die het niet zien zitten, vertelt ze. ‘Ze denken dat ze geen band meer kunnen opbouwen met de cliënten, of zijn bang dat ze niet met de computer kunnen omgaan. We laten ze rondklikken in de website. Zo kunnen ze ontdekken dat het heel makkelijk werkt, en dat ze nog steeds vrij zijn de behandeling zelf in te richten.’

Trots op zichzelf
De verandering die Minddistrict de instellingen brengt, gaat verder dan louter een ‘internetsausje’ over een behandeling. ‘Voor sommige ggz-medewerkers betekent dit een nieuwe manier van werken en denken’, zegt Van Berkum. ‘Een online behandeling geeft de patiënt de touwtjes in handen. Hij bepaalt wanneer het hem uitkomt om zijn opdrachten te uploaden. Online dagboekjes en vragenlijsten worden automatisch in grafiekjes en samenvattingen gezet, waardoor de patiënt heel goed zijn eigen ontwikkelingen in de gaten kan houden. De behandelaar zal steeds minder worden gezien als de Grote Hulpverlener die je dankbaar moet zijn omdat hij alles oplost. De patiënt zal eerder trots zijn op zichzelf. Sommige hulpverleners zullen daaraan moeten wennen.’

Dat heeft tijd nodig, beaamt Willems. ‘Eerlijk gezegd, ik had gehoopt dat we al verder zouden zijn. Maar veel instellingen zitten nog in de leerfase. Ze hebben wel online behandelingen, maar halen er nog lang niet uit wat erin zit.’

Facebook
Ondertussen gaat Minddistrict stug door met haar plannen. ‘We schuiven steeds meer op naar de belevingswereld van de patiënt. Mensen vinden het bijvoorbeeld leuk anderen te volgen en op elkaar te reageren op Twitter en Facebook. Blijkbaar delen mensen op deze manier graag ervaringen met bekenden en onbekenden. Daar zouden we gebruik van kunnen maken als alternatieve vorm van groepstherapie.’ Minddistrict experimenteert met facebookachtige afgeschermde groepssites waar patiënten hun ervaringen kunnen delen met lotgenoten. ‘In plaats van een opmerking te liken, kun je dan bijvoorbeeld iemand wishluck’en, fantaseert Van Berkum. ‘Er is nog zóveel mogelijk.’