De stad door de ogen van een dakloze drugverslaafde, een alternatieve toeristische toer door Utrecht Undergroud. ,,Hier gingen mensen dood; ik was erbij." 'Alles wat ik jullie ga vertellen is waar. Dat kan rauw op je dak komen, maar dat heb je nu eenmaal met de waarheid." Stadsgids Léon (44) spreekt zijn groep toeristen toe voor het VVV-kantoor in de Utrechtse binnenstad. Zijn hondje Loesje heeft een geblokt dekje aan, zelf stampt Léon zijn voeten op de bevroren grond. ,,Ik zal proberen de uitlegstukken zoveel mogelijk binnen te doen, in het station ofzo, dat is warmer. Van de andere kant: die vrieskou geeft een goed beeld van de zogenaamde romantiek. Welkom in het straatleven van een drugsverslaafde. Jullie mogen alles vragen."

Ook hulpverleners weten vaak niet wat ze aanmoeten met suïcidale patiënten. Een richtlijn en een training moeten hen daarbij helpen. Ze moeten een eindje met de suïcidale patiënt meelopen in de donkere val. Zo ontstaat contact en vertrouwen. Ook leren ze concrete vragen te stellen: ‘Hoe zou uw begrafenis eruit zien?’ 'Wat maakt je zo wanhopig?', vraagt de verpleegkundige. Tegenover haar zit een man, zijn ogen staan dof. 'Dat er geen einde komt aan deze ellende', zegt hij. De verpleegkundige knikt. 'Zou je er zelf een einde aan willen maken?' De man zwijgt. 'Heb je wel eens plannen gemaakt?', vraagt ze. 'Vaak zat.' Zij: 'Hoe vaak? Elke dag, elke nacht?' De man vertelt over de methode met de plastic zak. 'Je moet zorgen dat je een touw hebt, of een riem. Je neemt alle pillen in die je kan vinden, of drank, of allebei. Zak over je hoofd, een knoop in de riem. En dan goed aantrekken.' De verpleegkundige: 'Heb je die spullen al verzameld?' De man schudt zijn hoofd. 'Nee, maar ik vind het fijn dat het niet ingewikkeld is. In een uurtje is het gefikst.' 'Geeft dat je rust?', vraagt de verpleegkundige. De man knikt.

De psychiatrie kan het zich niet veroorloven lichamelijke ziekten van haar patiënten te negeren.  Dat concludeert promovendus Evert-Jan Mookhoek, algemeen arts van het Delta Psychiatrisch Centrum. Hij onderzocht huidaandoeningen, maagklachten en diabetes onder langdurig opgenomen ernstig psychiatrisch zieke patiënten. Evert-Jan Mookhoek weet dat patiënten met een ernstige psychiatrische ziekte eerder dood gaan dan de gemiddelde Nederlander. Hij weet ook dat lichamelijke ziekten bij psychiatrisch patiënten vaker voorkomen. Mookhoek is sinds 1986 algemeen arts in het Delta Psychiatrisch Centrum te Poortugal, en werkte daarnaast van 1996 tot 2006 als somatisch arts in tbs kliniek de Kijvelanden te Poortugal. Toch vindt hij de bevindingen van zijn literatuuronderzoek nog steeds schokkend: de levensverwachting van ernstig psychiatrisch zieke patiënten is wel tien tot vijftien jaar korter dan die van de 'normale' mensen. De patiëntengroep lijdt twee keer zo vaak aan een lichamelijke aandoening dan de algemene bevolking.